Novartis. Ένα πολιτισμικό σκάνδαλο

Το θέμα Novartis δεν αποκαλύπτει μίζες. Αποκαλύπτει την ηθική και πολιτισμική αθλιότητα αυτού του λαού όπως εκφράζεται μέσα από τους σαθρούς θεσμούς που η κοινωνία αποδέχεται. Η Novartis, η Siemens, όλοι οι επιχειρηματικοί κολοσσοί όπως συνηθίζουμε να λέμε, ακολουθούν την τακτική του χρηματισμού παγκοσμίως. Αν δεν το κάνουν θα εξαφανιστούν. Η τεχνολογία και η τεχνογνωσία δεν βρίσκονται στην εποχή της πατέντας, των καλά κρυμμένων μυστικών και της βιομηχανικής κατασκοπείας. Σήμερα ο οποιοσδήποτε μπορεί να αντιγράψει και εμφανίσει στην παγκόσμια αγορά το ίδιο προϊόν ακόμα ίσως και με καλύτερες προδιαγραφές από το πρωτότυπο. Για να το κάνει και να επενδύσει σε αυτό το πρόβλημα έγκειται στο να αποκτήσει πελατολόγιο. Αυτό που προσπαθούν να διατηρήσουν οι κραταιοί στην αγορά μιας και ακόμα και η αξιοπιστία συνάρτηση του πελατολογίου είναι  Ο χρηματισμός κυβερνητικών μελών, βουλευτών, δημοσιογράφων, επαγγελματιών (όπως γιατρών στην προκειμένη), και γενικά όσων πιθανώς εμπλέκονται δεν είναι τίποτε άλλο παρά εταιρική πολιτική διαχείρισης που όσο το μέγεθος μιας εταιρίας μεγαλώνει μετατρέπεται σε υπάρξεως. Ανήθικο; Παράνομο;  Απεχθές; Ο καθένας μπορεί να βάλει όποια λέξη θέλει μόνο που άλλο ηθικολογία και άλλο πραγματικότητα.  Παντού σε όλο τον κόσμο βρίσκονται οι πρόθυμοι να παρακάμψουν διαδικασίες και νόμους όταν υπάρχει το ανάλογο αντίτιμο. Η διαφοροποίηση έρχεται στη θωράκιση των θεσμών της κάθε Πολιτείας. Όταν αυτοί λειτουργούν, όταν ο ανταγωνισμός είναι ζητούμενο και προστατεύεται, τα περιθώρια ελιγμών των εταιριών δεν εξαφανίζονται αλλά στενεύουν.  Όταν μια πολιτεία έχει υποανάπτυκτους θεσμούς και ελεγκτικούς μηχανισμούς τα πάντα γίνονται πιο εύκολα. Τα μειωμένα κέρδη και τα πρόστιμα από τις χώρες που οι θεσμοί λειτουργούν υπερκαλύπτονται από την ασυδοσία σπατάλης των χωρών που οι θεσμοί της «επιτρέπουν». 

Στην υποανάπτυκτη χώρα μας σήμερα η πολιτική ζωή θεωρητικά κλονίζεται από το σκάνδαλο Novartis.  Τα εξέχοντα μέλη της Εκτελεστικής, Νομοθετικής και Δικαστικής εξουσίας διαγκωνίζονται καθημερινά στο ποιος θα κλονίσει περισσότερο τους θεσμούς με το ανύπαρκτο ηθικό πλαίσιο. Αλληλοκατηγορίες, επεμβάσεις, ύβρεις, απειλές, παραγεγραμμένες δικογραφίες, ψεύτικοι ή μη απροστάτευτοι μάρτυρες που απειλούνται, μια φαρέτρα γεμάτη αθλιότητα αποτελεί την πολιτική επικαιρότητα με τη δικαστική εξουσία να σέρνεται μαζί της. Γιατί και η αθλιότητα όπως και η διαπλοκή είναι ταγκό για δυο. Ίσως και τρεις αν θεωρήσουμε 4η εξουσία την «ανεξάρτητη» δημοσιογραφία. Η Novartis δεν έκανε κάτι διαφορετικό από δεκάδες εταιρείες, εκατοντάδες παλαιότερα που η πίτα στη χώρα ήταν πιο μεγάλη. Έπαιξε με τους αποδεκτούς όρους ενός συστήματος σε μια κοινωνία γεμάτη «πρόθυμους». Από χαμηλόβαθμους υπαλλήλους, στελέχη, άμεσα ή έμμεσα εμπλεκόμενους σε αποφάσεις, (το λαό) μέχρι υπουργούς (εκφραστές του λαού), και δικαστικούς λειτουργούς (πάλι τμήμα του λαού) που εθελοτυφλούν αν δεν «τυφλώνουν» και οι ίδιοι. Προφανώς δεν τα φάγαμε μαζί όπως ο πρώην «σοφός» υπουργός λέει. Πόσα παραδείγματα όμως ακόμα χρειαζόμαστε για να αντιληφθούμε πως μια τεράστια πληθυσμιακή μερίδα γαλουχήθηκε και έμαθε να ζει πάνω απο τα «επίσημα» έσοδα της είτε παρανομώντας άμεσα, είτε κλείνοντας τα μάτια –πάντα με το αζημίωτο- απομυζώντας τον κρατικό πλούτο;  Ποιος μπορεί να αρνηθεί πως φτάσαμε στη χρεοκοπία ακριβώς λόγω της διασπάθισης, της ασυδοσίας και του λαϊκισμού; 

Υπάρχουν μόνο δυο λόγοι για να μην «κλέψεις». Ο ένας είναι η ηθική σου. Αυτή που δεν σου επιτρέπει να στερήσεις κάτι από το διπλανό σου και το σύνολο. Ο άλλος είναι το να φοβάσαι μη σε πιάσουν. Δυστυχώς «φτιάξαμε» μια χώρα που μεγάλο μέρος του πληθυσμού της ούτε την ηθική υπέρ του συνόλου έχει, ούτε θεσμούς να προστατεύσουν την ανομία και την ανηθικότητα. Κρίνοντας από την εκμετάλλευση  – αντιμετώπιση των κομμάτων ενός παράπλευρου παραγεγραμμένου σκανδάλου – (γιατί το πραγματικό σκάνδαλο είναι οι υπέρογκες δαπάνες και οι συνθήκες που τις επιτρέπουν) τα πράγματα στον ορίζοντα μόνο ρόδινα δεν είναι.. Όταν η σκανδαλολογία γίνεται επικοινωνιακό πρόταγμα με καταστρατήγηση της ανεξαρτησίας της δικαιοσύνης απο όλους όσους εμπλέκονται, ο πολιτικός πολιτισμός γίνεται ευχολόγιο. Και επειδή η οικονομική κρίση της χώρας μας δεν είναι παρά ένα παρακλάδι της πολιτισμικής που χρειάζεται πολύς χρόνος για να αλλάξει έχουμε δυστυχώς πολύ δρόμο ακόμα στο βούρκο μας..