"Ανέκαθεν η αλλαγή του χρόνου προσφέρεται για σκέψεις, απολογισμούς, οριοθέτηση νέων στόχων. Σαν το αυθαίρετο κλείσιμο ενός κύκλου που στιγμιαία ρίχνει στη λήθη τις «δύσκολες» στιγμές και καταστάσεις που πέρασαν και μεταβαίνει στην αφετηρία ενός νέου με την αναγκαία ψευδαίσθηση πως το νέο θα είναι πιο όμορφο ή έστω λιγότερο κακό από αυτό που πέρασε. Είναι η στιγμή που εκούσια η αέναη συνέχεια της πορείας διακόπτεται, και η ανάγκη μας για αισιοδοξία και άντληση δύναμης για το νέο κύκλο – που γνωρίζουμε πως θα είναι εξίσου ή και περισσότερο δύσκολος- μας γεμίζει ελπίδα. Περισσότερο μεταφυσικά παρά ορθολογιστικά, μα αναγκαία για ανασύνταξη δυνάμεων και ανάταση.
Συνήθως αυτή η σπασμωδική ανάγνωση ενώ ρίχνει στον καιάδα τη χρονιά που πέρασε -μιας και της προσάπτει μόνο τα αρνητικά- τη δικαιώνει εν τέλει αρκετά αργότερα όταν οι προσδοκίες του νέου δεν επαληθεύονται και η πραγματικότητα γίνετε πιο ζοφερή από το χτες. Είναι η στιγμή που η προσδοκία συναντά την καθημερινότητα και η χρυσόσκονη της εορταστικής ευφορίας κατακάθεται βίαια στο έδαφος των προβλημάτων που δεν έπαψαν ποτέ να υπάρχουν στην πραγματικότητα.
Υπάρχει όμως και η «άλλη» ανάγνωση. Αυτή που προσπαθεί να «δει» την παρακαταθήκη της ελπίδας μέσα από τις νέες συνθήκες και την πραγματικότητα που αφήνει πίσω της η χρονιά που πέρασε. Το 2012 έφερε πολλές αλλαγές στη ζωή μας. Αλλαγές βίαιες που μας έσπρωξαν βίαια σε ένα χαμηλότερο βιοτικό επίπεδο από αυτό που είχαμε συνηθίσει. Η ανασφάλεια για το άμεσο μέλλον έγινε ο καθοριστικός ψυχολογικός παράγοντας που καθορίζει τις κινήσεις μας, η ελευθερία μας συρρικνώθηκε, η δημοκρατία μας τραυματίστηκε. Είδαμε την ανεργία να μαστίζει τον άμεσο περίγυρο μας, την ανέχεια να κάνει την εμφάνιση της στις γειτονιές μας, τη ζωή μας να γεμίζει με φόβο. Κι όμως μέσα από αυτή την κατάσταση μπορούμε να δούμε ψήγματα που μας γεμίζουν ελπίδα. Όχι «ψεύτικη» και ανακουφιστική αλλά πραγματική που να μπορεί να μας κάνει να οραματιζόμαστε τη δημιουργία ένα μέλλοντος καλύτερου και στηριγμένου σε πιο στέρεες και ανθρώπινες βάσεις.
Ήταν η χρονιά που όλοι μας συνειδητοποιήσαμε πως τόσα χρόνια στηρίζαμε και ανεχόμασταν να μας εκπροσωπούν άνθρωποι ακατάλληλοι που αποκλειστικός τους γνώμονας ήταν το προσωπικό τους συμφέρον δημιουργώντας ένα κρατικό μόρφωμα για το οποίο είμαστε απλά ένας αριθμός φορολογικού μητρώου χωρίς δικαιώματα.
Ήταν η χρονιά που καταλάβαμε πως όσο αποτελούμε ένα σύνολο μεμονωμένων ιδιοτελών πολιτών που αγνοεί συνειδητά τα δικαιώματα του διπλανού του, δεν θα αργήσει να έρθει η στιγμή που θα αγνοηθούν και τα δικά μας διαλύοντας εν μια νυκτί την επίπλαστη πραγματικότητα μας.
Ήταν η χρονιά που συζητήσαμε και πολιτικοποιηθήκαμε ξανά χωρίς τις κομματικές παρωπίδες που μας κρατούσαν καθηλωμένους σε ψεύτικα διλήμματα, συνειδητοποιώντας πως αυτά που μας ενώνουν είναι πολύ περισσότερα από αυτά που μας χωρίζουν.
Ήταν η χρονιά που «ξανανακαλύψαμε» και ήρθαμε σε επαφή με ανθρώπους με κοινά οράματα, κοινές ανησυχίες για το μέλλον και που μπορούμε μαζί τους να δημιουργήσουμε υγιή κύτταρα μιας κοινωνίας που νοσεί.
Ήταν η χρονιά που πολλοί από εμάς επαναπροσδιορίσαμε τις αξίες μας και επενδύσαμε περισσότερο στις ανιδιοτελείς ανθρώπινες σχέσεις ως τη μόνη δικλείδα ασφαλείας που έχουμε.
Ήταν η χρονιά που καταλάβαμε πως η κάθοδος μας στους δρόμους χωρίς αίτημα αλλά με ένα γενικότερο «αντί» όχι μόνο δε θορύβησε την εξουσία αλλά αυτή δεν είχε κανένα πρόβλημα να μας διαλύσει βίαια και χωρίς κανένα για αυτήν κόστος, όταν έπαψε να μας χρησιμοποιεί.
Ήταν η χρονιά που οι περισσότεροι κάναμε την αυτοκριτική μας, είδαμε τα λάθη μας, απομυθοποιήσαμε την αθωότητα μας στις ευθύνες που μας αναλογούν.
Τέλος, ήταν η χρονιά που συνειδητοποιήσαμε πως το επίπεδο παιδείας που μας χαρακτηρίζει σαν λαό -παιδείας πραγματικής, κοινωνικής, πολιτικής- είναι το μεγαλύτερο «αγκάθι», το μεγαλύτερο εμπόδιο που πρέπει να προσπεράσουμε για να μπορέσουμε να χτίσουμε ένα πιο σίγουρο αύριο.
Ίσως όλα αυτά να αποτελούν δικές μου ελπίδες για αυτά που μας άφησε ο περασμένος χρόνος. Ίσως και να μην έχουν συμβεί στην πραγματικότητα τουλάχιστον όσον αφορά το σύνολο της ελληνικής κοινωνίας. Ίσως η πίστη μου πως τελικά οι συνθήκες θα οδηγήσουν αναγκαστικά σε αυτό που δεν καταφέραμε τόσα χρόνια, στον εξανθρωπισμό της κοινωνίας μας να είναι υπέρμετρη. Ακόμα όμως και αν αφορούν ένα μικρό κομμάτι της ή μια εν δυνάμει δυναμική, με κάνει να πιστεύω πως είμαστε όλο και πιο κοντά στην συνειδητοποίηση πως το κράτος –άθλιο, απάνθρωπο, χρεοκοπημένο ή όχι- ΕΙΜΑΣΤΕ ΕΜΕΙΣ ΟΙ ΙΔΙΟΙ, άρα είναι αποκλειστικά στο χέρι μας να το αλλάξουμε. "
Κάθε τέτοια περίοδο, πριν ξεκινήσω να γράφω το τελευταίο μου post για το χρόνο που φεύγει, ρίχνω μια ματιά στο τι είχα γράψει αντίστοιχα την προηγούμενη χρονιά. Φέτος, απλά αντιγράφω και αναδημοσιεύω το περσινό κείμενο. Όχι γιατί δεν δικαιώθηκαν οι προσδοκίες μου και η κοινωνική πραγματικότητα σε συνδυασμό με την άνοδο των άκρων έκαναν τα πράγματα πιο ζοφερά, αλλά γιατί δεν θέλω να πάψω να πιστεύω στην ελπίδα. Σε όλους, φίλους, αναγνώστες, περαστικούς, εύχομαι αυτή η χρονιά να μας δώσει ότι ουσιαστικό περιμένει ο καθένας από τη σκοπιά του. Κυρίως όμως να ξυπνήσει τον ανθρωπισμό και την ανιδιοτέλεια μέσα μας. Καλή χρονιά.
Συνήθως αυτή η σπασμωδική ανάγνωση ενώ ρίχνει στον καιάδα τη χρονιά που πέρασε -μιας και της προσάπτει μόνο τα αρνητικά- τη δικαιώνει εν τέλει αρκετά αργότερα όταν οι προσδοκίες του νέου δεν επαληθεύονται και η πραγματικότητα γίνετε πιο ζοφερή από το χτες. Είναι η στιγμή που η προσδοκία συναντά την καθημερινότητα και η χρυσόσκονη της εορταστικής ευφορίας κατακάθεται βίαια στο έδαφος των προβλημάτων που δεν έπαψαν ποτέ να υπάρχουν στην πραγματικότητα.
Υπάρχει όμως και η «άλλη» ανάγνωση. Αυτή που προσπαθεί να «δει» την παρακαταθήκη της ελπίδας μέσα από τις νέες συνθήκες και την πραγματικότητα που αφήνει πίσω της η χρονιά που πέρασε. Το 2012 έφερε πολλές αλλαγές στη ζωή μας. Αλλαγές βίαιες που μας έσπρωξαν βίαια σε ένα χαμηλότερο βιοτικό επίπεδο από αυτό που είχαμε συνηθίσει. Η ανασφάλεια για το άμεσο μέλλον έγινε ο καθοριστικός ψυχολογικός παράγοντας που καθορίζει τις κινήσεις μας, η ελευθερία μας συρρικνώθηκε, η δημοκρατία μας τραυματίστηκε. Είδαμε την ανεργία να μαστίζει τον άμεσο περίγυρο μας, την ανέχεια να κάνει την εμφάνιση της στις γειτονιές μας, τη ζωή μας να γεμίζει με φόβο. Κι όμως μέσα από αυτή την κατάσταση μπορούμε να δούμε ψήγματα που μας γεμίζουν ελπίδα. Όχι «ψεύτικη» και ανακουφιστική αλλά πραγματική που να μπορεί να μας κάνει να οραματιζόμαστε τη δημιουργία ένα μέλλοντος καλύτερου και στηριγμένου σε πιο στέρεες και ανθρώπινες βάσεις.
Ήταν η χρονιά που όλοι μας συνειδητοποιήσαμε πως τόσα χρόνια στηρίζαμε και ανεχόμασταν να μας εκπροσωπούν άνθρωποι ακατάλληλοι που αποκλειστικός τους γνώμονας ήταν το προσωπικό τους συμφέρον δημιουργώντας ένα κρατικό μόρφωμα για το οποίο είμαστε απλά ένας αριθμός φορολογικού μητρώου χωρίς δικαιώματα.
Ήταν η χρονιά που καταλάβαμε πως όσο αποτελούμε ένα σύνολο μεμονωμένων ιδιοτελών πολιτών που αγνοεί συνειδητά τα δικαιώματα του διπλανού του, δεν θα αργήσει να έρθει η στιγμή που θα αγνοηθούν και τα δικά μας διαλύοντας εν μια νυκτί την επίπλαστη πραγματικότητα μας.
Ήταν η χρονιά που συζητήσαμε και πολιτικοποιηθήκαμε ξανά χωρίς τις κομματικές παρωπίδες που μας κρατούσαν καθηλωμένους σε ψεύτικα διλήμματα, συνειδητοποιώντας πως αυτά που μας ενώνουν είναι πολύ περισσότερα από αυτά που μας χωρίζουν.
Ήταν η χρονιά που «ξανανακαλύψαμε» και ήρθαμε σε επαφή με ανθρώπους με κοινά οράματα, κοινές ανησυχίες για το μέλλον και που μπορούμε μαζί τους να δημιουργήσουμε υγιή κύτταρα μιας κοινωνίας που νοσεί.
Ήταν η χρονιά που πολλοί από εμάς επαναπροσδιορίσαμε τις αξίες μας και επενδύσαμε περισσότερο στις ανιδιοτελείς ανθρώπινες σχέσεις ως τη μόνη δικλείδα ασφαλείας που έχουμε.
Ήταν η χρονιά που καταλάβαμε πως η κάθοδος μας στους δρόμους χωρίς αίτημα αλλά με ένα γενικότερο «αντί» όχι μόνο δε θορύβησε την εξουσία αλλά αυτή δεν είχε κανένα πρόβλημα να μας διαλύσει βίαια και χωρίς κανένα για αυτήν κόστος, όταν έπαψε να μας χρησιμοποιεί.
Ήταν η χρονιά που οι περισσότεροι κάναμε την αυτοκριτική μας, είδαμε τα λάθη μας, απομυθοποιήσαμε την αθωότητα μας στις ευθύνες που μας αναλογούν.
Τέλος, ήταν η χρονιά που συνειδητοποιήσαμε πως το επίπεδο παιδείας που μας χαρακτηρίζει σαν λαό -παιδείας πραγματικής, κοινωνικής, πολιτικής- είναι το μεγαλύτερο «αγκάθι», το μεγαλύτερο εμπόδιο που πρέπει να προσπεράσουμε για να μπορέσουμε να χτίσουμε ένα πιο σίγουρο αύριο.
Ίσως όλα αυτά να αποτελούν δικές μου ελπίδες για αυτά που μας άφησε ο περασμένος χρόνος. Ίσως και να μην έχουν συμβεί στην πραγματικότητα τουλάχιστον όσον αφορά το σύνολο της ελληνικής κοινωνίας. Ίσως η πίστη μου πως τελικά οι συνθήκες θα οδηγήσουν αναγκαστικά σε αυτό που δεν καταφέραμε τόσα χρόνια, στον εξανθρωπισμό της κοινωνίας μας να είναι υπέρμετρη. Ακόμα όμως και αν αφορούν ένα μικρό κομμάτι της ή μια εν δυνάμει δυναμική, με κάνει να πιστεύω πως είμαστε όλο και πιο κοντά στην συνειδητοποίηση πως το κράτος –άθλιο, απάνθρωπο, χρεοκοπημένο ή όχι- ΕΙΜΑΣΤΕ ΕΜΕΙΣ ΟΙ ΙΔΙΟΙ, άρα είναι αποκλειστικά στο χέρι μας να το αλλάξουμε. "
Κάθε τέτοια περίοδο, πριν ξεκινήσω να γράφω το τελευταίο μου post για το χρόνο που φεύγει, ρίχνω μια ματιά στο τι είχα γράψει αντίστοιχα την προηγούμενη χρονιά. Φέτος, απλά αντιγράφω και αναδημοσιεύω το περσινό κείμενο. Όχι γιατί δεν δικαιώθηκαν οι προσδοκίες μου και η κοινωνική πραγματικότητα σε συνδυασμό με την άνοδο των άκρων έκαναν τα πράγματα πιο ζοφερά, αλλά γιατί δεν θέλω να πάψω να πιστεύω στην ελπίδα. Σε όλους, φίλους, αναγνώστες, περαστικούς, εύχομαι αυτή η χρονιά να μας δώσει ότι ουσιαστικό περιμένει ο καθένας από τη σκοπιά του. Κυρίως όμως να ξυπνήσει τον ανθρωπισμό και την ανιδιοτέλεια μέσα μας. Καλή χρονιά.
